20. stycznia 2023 r. w Klinice Chirurgii Onkologicznej SPSK 1 w Lublinie zastosowano po raz pierwszy w kraju radioterapię śródoperacyjną Mobetronem u chorego na raka odbytnicy. Zakład Radioterapii SPSK 1, funkcjonujący w budynku Kliniki, dysponuje nowoczesnym i jednym z zaledwie czterech w Polsce, akceleratorem Mobetron, dedykowanym do radioterapii śródoperacyjnej (Intraoperative Electron Radiation Therapy - IOERT). Poniżej rozmowa na ten temat z Profesorem Wojciechem Polkowskim, Kierownikiem Kliniki Chirurgii Onkologicznej.
Panie Profesorze, proszę wyjaśnić, na czym polega radioterapia śródoperacyjna Mobetronem i jakie ma dla pacjenta korzyści, porównując do innych, tradycyjnych metod stosowanych w chirurgii onkologicznej?
Mobetron czyli mobilny akcelerator do radioterapii śródoperacyjnej firmy IntraOp, jakim dysponuje nasza Klinika, jest unikalnym narzędziem, które ma potencjał poprawy wskaźników kontroli miejscowej w lokalnie zaawansowanych nowotworach. Radioterapia śródoperacyjna jest zwykle częścią onkologicznego leczenia skojarzonego. U chorych, którzy otrzymali chemioterapię w połączeniu z napromienianiem z wiązek zewnętrznych, radioterapia śródoperacyjna umożliwia bezpieczne, precyzyjne i skuteczne podwyższenie dawki napromieniania w obszarze, gdzie możliwa jest nieradykalność chirurgiczna wynikająca z zaawansowania nowotworu. Postępowanie takie zmniejsza znacząco ryzyko wznowy miejscowej. Zwiększenie precyzji terapii wiąże się z dokładną wizualizacją loży pooperacyjnej, w której umieszczamy aplikator. Natomiast wyłączenie z objętości napromienianej całkowicie lub częściowo struktur wrażliwych, które limitują podwyższenie dawki z wiązek zewnętrznych poprzez ich chirurgiczne odsunięcie lub osłonienie, pozwala znacząco poprawić bezpieczeństwo procedury.
To nie pierwsza operacja z zastosowaniem tej formy terapii w Klinice Chirurgii Onkologicznej SPSK 1, w jakich przypadkach stosowano ją wcześniej i z jakim rezultatem?
Radioterapia śródoperacyjna z wykorzystaniem Mobetronu była już stosowana w naszej Klinice w nowotworach piersi, jako miejscowe podwyższenie dawki w okolicy loży pooperacyjnej, tzw. „boost”, a także po operacji usunięcia raka trzustki u pacjenta leczonego wcześniej chemio- i radiochemioterapią. Intencją takiego postępowania była poprawa lokalnej kontroli choroby nowotworowej.
Na czym polegała trudność w zastosowaniu radioterapii śródoperacyjnej Mobetronem u chorego na raka odbytnicy? Co w tym konkretnym przypadku było najważniejsze dla pacjenta, względem innych, wcześniej dostępnych form terapii w tego typu nowotworze?
Śródoperacyjna radioterapia ma przede wszystkim zastosowanie w zaawansowanych przypadkach raka odbytnicy, w których istnieje podejrzenie nacieku nowotworowego na sąsiadujące z odbytnicą narządy i struktury, np. gruczoł krokowy, ściany miednicy, kość krzyżowa, a także w sytuacji wznowy nowotworowej. Trudności techniczne aplikacji wynikają ze specyficznych warunków anatomicznych obszaru miednicy oraz nagromadzenia w tej okolicy wrażliwych na promieniowanie struktur.
Jakie plany ma Klinika w zakresie stosowania metody w innych chorobach nowotworowych i w jakich?
Nowotwory piersi, trzustki, odbytnicy, a także mięsaki tkanek miękkich to najczęstsze wskazania do zastosowania radioterapii śródoperacyjnej. W najbliższym czasie chcielibyśmy nadal zdobywać doświadczenie kliniczne w aplikacjach Mobetronu w tych lokalizacjach.
Dziękuję za rozmowę.
Rozmowę przeprowadziła Anna Guzowska. Dziękuję za współpracę dr n.med. Aleksandrze Kozłowskiej, Kierownik Zakładu Radioterapii SPSK 1.
Zdjęcia: lekarze z Kliniki Chirurgii Onkologicznej SPSK 1 podczas operacji z zastosowaniem radioterapii śródoperacyjnej oraz poniżej aparatura medyczna wykorzystywana w Zakładzie Radioterapii.
